Жабборов Э. - филология фанлари номзоди,

Маннонова М. - магистр

Ўзбекистон Республикаси,

Қарши давлат университети

Тарихий манбаларда келтирилишича, кулолчилик касб-кори неолит даврида шаклланган. Археологларнинг текширишлари ва тарихчи олимларнинг таъкидлашларича, кулолчилик касби билан дастлаб аёллар шуғулланган. Эркаклар эса деҳқончилик, овчилик ва чорвачилик сингари хўжалик соҳалари билан машғул бўлишган. Кулолчилик маҳсулотлари кулолчилик чархи пайдо бўлишига қадар асосан қўлда бажариб келинган. Чархнинг пайдо бўлиши маҳсулот тайёрлаш сони ва сифатининг ошишига ижобий таъсир этган. Бу кашфиётнинг кулолчиликда қўлланиши эркакларнинг ҳам кулолчилик буюмлари ясаш иши билан жиддий шуғулланишлари учун имконият яратган.

ТерДУ

Хорижий филология факультети немис тили ўқитувчиси

Нурфайзиева Д.О.

Аввало ўзбек тилшунослигига назар солсак сонор товушлар қадимдан пайдо бўлиб, тилга олиниб келинган. Қадимги урхун-энасой ёдгорликлари тилида [м];[н];[н];[нг];[р];[л];[й] ; сонорлари ҳисобланган. Кўриниб турганидек ҳозиргидек бешта сонор ундоши эмас балки, еттита сонор ундошга эга бўлган. Ўша даврларда ҳам [н];[р];[л]; сонор товушлари тил олди сонор товушларига кирган.

Баҳриддинова Башорат Маъдиевна

(Қарши, Ўзбекистон)

Мамлакатимиз ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маданий ҳаётида рўй берган ўзгаришлар давлатнинг рамзий белгиларидан бири, алоқа-аралашувнинг муҳим воситаси, ижтимоий-руҳий ҳодиса бўлган тил ва унинг тадқиқи билан шуғулланувчи тилшунослик тараққиётида ҳам янги даврни бошлаб берди. Мустақил давлатнинг расмий тили сифатида она тилимизнинг меъёрийлигига бўлган талаб янада ортди. Тилнинг тўғрилигини имловий, пунктуацион, услубий саводхонлик даражаси белгилаб беради. Инсоннинг оғзаки ва ёзма нутқида маънавий маданияти акс этади. Сўнгги йилларда ўзбек адабий тили ва адабий тил услубларининг тараққий этиши, ёзма нутқ маданиятининг ўсиши, республикамизда матбуот ва нашриёт ишларининг кенг ривожланиши пунктуациянинг ижтимоий-амалий аҳамиятини янада оширди, қўлланиш доирасини ва функциясини кенгайтирди.

Аманжол Сымбат Сапарқызы

(Астана, Казахстан)

 Аннотация. Современный этап развития лингвистики английского языка характеризуется пристальным вниманием к изучению различного рода лексических групп слов, в основу организации которых положен тот или иной концепт. С этой точки зрения цветообозначения представляют собой наиболее интересную, динамичную и постоянно развивающуюся категорию в данной языковой системе. Несмотря на многочисленные исследования, посвящѐнные категории цвета, а также идиомам цвета, образующим особое денотативное пространство языка, проблема анализа, синтеза и классификации различных цветообозначений оставалась нерешѐнной. Восполняя этот пробел, настоящая работа представляет собой исследование всей совокупности цветообозначений в современном английском языке: от простых терминов, обозначающих цвет, до идиом цвета. При этом, последние представляют собой самые трудно переводимые сочетания 135 ____«Актуальные научные исследования в современном мире» ISCIENCE.IN.UA__ Выпуск 11(19) ISSN 2524-0986 языковых единиц, значение которых не совпадает со значением их составных элементов. Актуальность моего исследования обусловлена не только обращением к цвету, как одному из признаков при категоризации мира, но и попыткой выявления роли категории цвета в английской лингвистике на основе анализа различных источников, послуживших материалом для данного исследования.

Ключевые слова: цвет термин, идиома, идиоматическое выражение, идиома, связанная цвет, цвет антонимический фразеологизм, синонимичный фразеологизм цвет, синонимо-антонимический фразеологизм цвет, цветной блок эмоции, фразеологизм.

Қуаныш Талап Таймасұлы

г.Уральск, Казахстан

Өлең – шағын көлемді поэзиялық шығарма. Ырғағы мен ұйқасы қалыпқа түскен, шумағы мен бунағы белгілі тәртіпке бағынған нақысты сөздер тізбегі. Өлеңнің түрлері мен жанрлары әр алуан: ода, элегия, баллада, сонет, т.б. Кең мағынасында өлең қысқа көлемді поэзиялық туындылардың жалпы атауы болса, тар мағынада музыка өнер мен сөз өнеріне ортақ туынды, яғни ән өлеңі. Қазақ ауыз әдебиетіндегі халық өлеңдері еңбек-кәсіпке орай (аңшылық, төрт түлік, наурыз өлеңдері), ескілікті наным-сенімге байланысты (бақсы сарыны, арбау), әдет-ғұрып негізіндегі (салт, үйлену, мұң-шер өлеңдері), қара өлең, тарихи өлең, айтыс өлеңдері болып бөлінді. Өлең сөздердің болмысы, жаратылысы аса күрделі, оған ишара, меңзеу, салыстыру, жұмбақтау, астарлау, бейнелеу, теңеу, ұқсату, т.б. тән. Өлең лирика жанрында кең тарады, тақырыбы жағынан саяси, көңіл күйі, табиғат, махаббат және философия түрлерге жіктеледі [1, 212 б].

Салимова Нургуль

г.Атырау, Казахстан

Қазақ тарихы мен мәдениетін зерделесек, сан ғасырлар бойғы күресте елдігін ерен ерлігімен, еңбегімен, асқан парасатымен, шексіз табандылығымен және намысқойлығымен сақтай білген, ұлттық рухты ұрпағының бойына ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен сіңіре білген ер азаматтар аз емес. Қазіргі таңдағы қазақ елінің тағдырында да, бүгіні мен ертеңінде де бағзы замандардағыдай ер азаматтардың алатын орны, атқаратын рөлін көрсету мен жаңғыртудың мәні ерекше. Алайда қазақ халқының ұлттық дүниетанымына сәйкес қазақ мәдениетіндегі ер адамның шынайы орнын тіл арқылы таныту, жаңаша зерттеп-зерделеу міндеті толық шешілген жоқ. Осымен байланысты ұлттың болмыс-бітімі, дүниеге көзқарасы мен рухани-мәдени құндылықтарына сәйкес ерлердің табиғатын, қоғамдағы, отбасындағы әлеуметтік қызметімен сабақтас анықтау мәселесін ұлттық таным қорында тіл арқылы жинақталған ер-азамат концептісі арқылы дәлелдеудің мәні ерекше. Оның өміршеңдік сипатына сәйкес қазіргі қазақ қоғамындағы " ер-азамат "концептісінің даму динамикасын, жаңару үрдісін анықтау мәселенің өзектілігін айқындайды.

Юлдошева Н.Э. - филология фанлари номзоди

Ўзбекистон Республикаси,

Қарши давлат университети

Гап предикатив бирликларнинг миқдорига кўра иккига бўлинади: 1. Содда гап. 2. Қўшма гап. Содда гап бир марказдан, яъни битта шаклланган кесимдан иборат бўлса, қўшма гап икки ва ундан ортиқ марказдан, яъни икки ва ундан ортиқ шаклланган кесимдан ташкил топади. «Мазмуни, грамматик тузилиши ҳамда оҳангига кўра бир бутунликни ташкил этган, боғловчи ёки боғловчи вазифасидаги воситалар ёрдамида бириккан қурилмалар қўшма гапни ташкил этади.

Уайс А.А., Бауыржан Н.Б., Амитова А.А., Оразова А.А.

Казахстан, Актобе

Дүниенің тілдік бейнесін, тілдік бірліктер арқылы яғни сөздер, сөз тіркестері, фразеологизмдер, мақал-мәтелдер т.б. арқылы жасалатындығы белгілі. Дүниенің тілдік бейнесі дегеніміз - белгілі бір тілде көрініс тапқан, сол ұлт өкілдеріне ортақ, ұжымдық тәжірибе негізінде жасалған білімдер жүйесі. Дүние тіл арқылы танылады, танылған дүние тіл арқылы ұрпақтан ұрпаққа беріліп отырды. Адамның таныған дүниесі көкірегінде түйгені оның тілінде таңбаланады [1].

Нұрланова Нұргүл Нұрланқызы - аға оқытушы, магистр

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті,

Атырау қаласы

Белгілі әрі көрнекті жазушы, драматург, киносценарист Әкім Таразидің шығармаларындағы қоғам шындығының көрініс табуын мақсат еттік. Сонымен қатар адам жанының психологиялық тұрғыдан құлдырауы, автордың адам жанын түсіне білу проблемаларын зерттеу негізге алынды. В статье проанализируется о правде общества произведениях известного писателя, драматурга и кинисценариста Акима Тарази. Также автор передает психологический подход человеческой души.

Картаева А.М., Молдашева Ш.Ж.

Өскемен қ., Қазақстан

Қазыналы қазақ әдебиетінің әр кезеңінде өзіндік жазу стилімен, бояу қанықтығымен көзге түсіп жүрген жазушылар аз емес. Қазіргі кезең әдебиеті алыбының бірі - Әлібек Асқаров. Көрнекті қаламгер, сырбаз да сыршыл жазушы, белгілі қоғам қайраткері Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Әлібек Асқаровтың шығармашылығы – қазіргі қазақ әдебиетінің қымбат қазынасы, ұлттық сөз өнеріндегі үздік үлгілердің бірі. Қаламгер шығармалары әдебиет әлемінде көзге түсіп, жоғарғы бағаға ие болып жүр. Сөзбен сурет салатын суреткер жазушының туындыларындағы табиғат көріністері, соның ішінде қаламын көсілте жазған «Өр Алтайдың» бейнесі ерекше.

Шодиев Одилжон Фурқат уғли,

Мардонова Нафосад Насибилло қизи,

Омонтурдиева Боғдагул Анвар қизи,

Джизакский Государственный

педагогический институт им. Абдулла

Кадыри (Узбекистан).

Olloh butun yer yuzini yaratib, Odamga barcha 18 ming olamning hayvonot-u navodot, ins-u jin, o`simliklari nomini o`rgatgani haqida muqaddas kitoblarda ma’lumotlar uchraydi. Shu sababli, Sharq adabiyoti qadim-qadimda har bir dostonning boshlanmasida Ollohning nomiga hamdu-sanolar aytilgan. Shunday asarlardan biri Alisher Navoiyning “Hayrat ul-abror” va “Layli va Majnun” dostonlaridir.

Алижон Эсанов

Респ. Узбекистан Сурхандариньская область, город Термез

Обиджон Шофиев

Респ. Узбекистан Сурхандариньская область, город Термез

Қаҳрамон Раимов

Респ. Узбекистан Сурхандариньская область, город Термез

70-80-йилларда ўзбек адабиётида бир қатор ижодкорлар кириб келди. Улар орасида Тоғай Мурод алоҳида ажралиб туради. У ўзининг услуби, йўли, овозига эга бўлган ёзувчидир. Тоғай Мурод адабиётимизга янги образлар, янги оҳанглар олиб кирди у 1948 – йили Сурхондарё вилоятининг Денов туманида туғилди. 1972 йил ТошДУ (Ҳозирги ЎзМУ)нинг журналистика факультетини тамомлаган бўлажак адиб, ўзининг иш фаолиятини республика радиосидан бошлади. 1976-йилдан бошлаб “Ўзбекистон физкультурачиси” газетасида, 1982-йилдан “Фан ва турмуш” журналида хизмат қилди. Илмга чанқоқ Тоғай Мурод 1985-1987 йилларда Москвадаги Жаҳон адабиёти институтида ўқиб келди. 1976 – йили яратилган “Юлдузлар мангу ёнади” номли илк қиссаси билан кўплаб китобхонлар, адабиётшунослар эътиборига тушди. У ўз устида тинмай ишлади. Ҳар бир асарини яратиш учун, ҳаққоний чиқиши учун изланди. У ўзининг бетакрор, сара қиссалари, романлари, ҳикоялари, таржималари билан ўзбек адабиётини, шубҳасиз бойитди. Бу асарлар адабиётимизда ўз тили, ўз йўли, ўз услубини яратган катта истеъдод ёзувчи бор эканлигидан далолат беради.