folder Филологические науки

Документы

pdf “Миллий ғоя” лингвомаданиятшунослик луғати ва унда концептуал лексикография Популярные

Владелец Число скачиваний: 378

Тожиева Г.Н. – мустақил изланувчи

Ўзбекистон Республикаси,

Қарши давлат университети

Ўқувчиларни она тилининг имкониятлари билан қуроллантиришнинг лингвомаданиятшунослик концепцияси уларнинг лингвомаданий компетенциясини шакллантиришида ҳал қилувчи омил бўлиб, бу концепция асосида ўқувчи тилни маданий мағиз билан бирга эгаллаб боради. Эгалланган бу имконият асосида у ўзининг муайян миллат маданий фонига мансублигини ҳамда умуминсоний маданий меросга ҳақлилигини англаб етиш кўникмасига эга бўлади, шаклланган бу кўникма таълим жараёнида унинг малакаси даражасига тинимсиз айланиб бораверади.

pdf IMPLEMENTING CEFR IN TEACHING READING Популярные

Владелец Число скачиваний: 357

Muratova Menzura

Karshi, Uzbekistan

Nowadays teaching foreign languages and according to CEFR a teacher should direct his/her students to all competence of learning: reading, writing, speaking and listening. By teaching all these competence, a teacher can achieve his/ her goals.

pdf PARADOX AS AN IMPORTANT TEXT COMPONENT Популярные

Владелец Число скачиваний: 338

ШУКУРОВА ЗАМИРА

КАРШИ, УЗБЕКИСТАН (Карши ГУ)

It is known that text linguistics is an independent branch of linguistics which studies text and its structure, the principles of text formation and perception, methods of text analysis, etc. The ideas of this science are traced back to the fundamental works by famous Russian and foreign linguists- A.A. Potebnya, Z.V. Shcherba, V.V. Vinogradov and M.Bakhtin, R. Jacobson and Z. Harries.

pdf PRINCIPLES AND PRACTICES OF TEACHING ENGLISH Популярные

Владелец Число скачиваний: 333

ДИЛАФРУЗ ОЧИЛОВА

КАРШИ, УЗБЕКИСТАН (Карши ГУ)

Language learning is a long way which demands effort and patience. There is no question that learning a foreign language is different to learning other subjects. This is mainly because of the social nature of such a venture. Language, after all, belongs to a person's whole social being: it is part of one's identity, and is used to convey this identity to other people. The learning of a foreign language involves far more than simply learning skills, or a system of rules, or a grammar; it involves an alteration in self-image, the adoption of new social and cultural behaviours and ways of being, and therefore has a significant impact on the social nature of the learner. (6. C. 77). As a teacher of English I have found that there are some important principles:

pdf SUBSTANTIVE IS “NOMINAL” Популярные

Владелец Число скачиваний: 339

Даниева Майсара Джамаловна

г. Карши, респ. Узбекистан

The first attempts to categorize words were undertaken in two different parts of the world, in Ancient Greece by Plato and in Ancient India by Panini, author of the oldest Sanskrit grammar [1, p. 315]. In Indian grammatical tradition, the ability to inflect, that is morphological characteristic, was taken as the basic criterion dividing words into two large classes – inflected ones (nouns and verbs) and uninflected ones (prepositions and particles). Nouns were inflected for case, verbs – for person, number, and tense.

pdf THE GRAMMATICAL USAGE OF ENGLISH IDIOMS Популярные

Владелец Число скачиваний: 336

ЖУМАЕВА НИЛУФАР

КАРШИ, УЗБЕКИСТАН (КаршиГУ)

English is the language particularly reach in idioms, those models of expression peculiar to a language which frequently defy logical and grammatical rules. Without idioms English would lose much of its variety and humor both in speech and writing.

pdf THE PLACE OF PARONYMS IN THE LEXICAL SYSTEM OF THE UZBEK LANGUAGE Популярные

Владелец Число скачиваний: 383

Nafasova Vazira Turayevna

Qarshi, Uzbekistan

Paronyms with their phonological-phonetic, semantic and formation features have some common and uncommon, similar and dissimilar peculiarities with the linguistic phenomena such as variation, polysemy, homonymy, synonymy and antonymy. Paronymic variations, polysemy, homonymy, synonymy and antonymy in the lexical system of the Uzbek language are universal linguistic category, having distinct plane of expression and content peculiarities.

pdf АБДУЛЛА ОРИПОВ ШЕЪРИЯТИНИНГ ЛИНГВОПОЭТИК ХУСУСИЯТЛАРИ Популярные

Владелец Число скачиваний: 383

Шодмонова Дилдор Эргашевна

г. Карши, Узбекистан

Ҳар қандай шеърий асар матни ҳам, аввало, индивидуал нутқий системадир. Шеърий нутқ индивидуаллиги шунда яққол кўзга ташланадики, унда жамият ижтимоий психологиясининг шахсий инъикоси, ижтимоий тафаккурнинг “кичрайган” кўриниши шоирнинг иқтидори, кайфияти, жамият идеалларига муносабати, тил лисоний имкониятларидан фойдаланиш малакаси (тил билими), ҳаёт тажрибаси ва нутқ шароити билан яхлитлик касб этади. Бу эса шоир феноменининг бетакрорлигини таъминлайди. Мазкур яхлитлик ва унинг ҳар бир узви Абдулла Орипов шеъриятида ўзига хос хусусияти билан ажралиб туради. Улардан бири ҳақида сўз юритишга тўғри келганда, албатта, қолганлари ҳам таҳлилга тортилади. Зеро, система унсурлари, аввало, ажралмас, диалектик боғлиқликда яшайди.

pdf АБУЛҒОЗИЙНИНГ ЛИНГВИСТИК ҚАРАШЛАРИ Популярные

Владелец Число скачиваний: 340

Жабборов Эшпулат,

Ўзбекистан Республикаси

Қарши давлат университети

Республикамиз Президенти И.Каримов маданий меросимизнинг буюклиги хусусида сўз юритар экан, “Бизнинг қадимий ва гўзал диёримиз нафақат Шарқ, балки жаҳон цивилизацияси бешикларидан бири бўлганини халқаро жамоатчилик тан олмоқда ва эътироф этмоқда. Бу табаррук заминдан не-не буюк зотлар, олиму уламолар, сиёсатчи ва саркардалар етишиб чиққани” [1:30] ни фахр билан тилга олади. Шундай улуғ зотлардан бири Абулғозий Баҳодирхондир. Ундан бизга икки тарихий-этнографик асар - “Шажараи турк” ва “Шажараи тарокима” мерос қолган. Бу асарларда Абулғозийнинг лингвистик қарашлари хусусида кўплаб фактлар учрайди. Жумладан, олимнинг айрим сўзларга берган изоҳлари, тиллараро баъзи бир лексик-семантик қиёслари, этимологик тушунтиришларидан ташқари, асарларда берилган тилшуносликнинг фонетика, сўз ясалиши, шакл ясалиши ҳодисалари билан боғлиқ маълумотлар ҳамда айрим лингвистик атамалар тил илми учун, айниқса эски ўзбек тили фани учун катта илмий қимматга эгадир. Қуйида олимнинг ана шу соҳадаги айрим қарашлари хусусида фикр юритишга ҳаракат қиламиз.

pdf АЛИШЕР НАВОИЙНИНГ “ЛИСОН УТ-ТАЙР” ДОСТОНИДА ФАНО ТАРИҚИ Популярные

Владелец Число скачиваний: 355

Каххарова Шахноза Абдимуминовна  

г. Карши, Узбекистан

Алишер Навоий “Хазойин ул-маоний”даги ўнлаб ғазаллари, бир неча қитъа ва рубоийларида фано сўзини тилга олади ҳамда бир қанча маънода қўллайди. “Алишер Навоий асарлари қисқача изоҳли луғати”да эса бу сўзнинг бор-йўғи 2 та маъносигина изоҳланган. Яъни: “1. Йўқ бўлиш; тугалиш; ўлиш; бақосизлик; 2. Ўзликни йўқотиб, бутун борлиқдан кечиб, илоҳиятга сингиш (тасаввуфда); Дайри фано – маж. Дунё (тасаввуф таъбирида) деб изоҳ берилган [1:632]. “Ўзбек тилининг изоҳли луғати”да ҳам айни шундай изоҳ мавжуд [2:324]. Албатта, бу изоҳларни фано сўзининг истилоҳий маънолари деб қабул қилсак, мақсадга мувофиқ бўлади. Негаки, бу сўзнинг реал ҳаётда, мумтоз бадиий адабиётда ва тасаввуф шарҳида бир-биридан кескин бўлмаса-да, бир неча мазмуний фарқи бор эканини сезиш қийин эмас.

pdf Бузоқ СЎЗИ ҚАНДАЙ КЕЛИБ ЧИҚҚАН? Популярные

Владелец Число скачиваний: 340

Турсунали Жумаев

Қарши, Ўзбекистон

Бузоқ сўзининг пайдо бўлиши тилимизнинг, туркий тилларнинг, олтой оиласига мансуб тилларнинг – умуман тилларнинг жуда кўпига мансуб бўлиб, вақтга нисбатан жуда қадимий, ҳудудга нисбатан беҳад кенгдир. Бу сўз илк марда “Ирқ битиг” да бузағу~бγзəгγ шаклида қўлланган. Кейинги ёзма ёдгорлик уйғур ёдгорлиги бўлмиш сарой ёзувлари бўлмиш Калйанамқара ва Папамқара, ундан кейин эса Маҳмуд Кошғарийнинг “Девону луғотит турк” асарида, турфон ёзувларида, XIV асрга оид ёзма ёдгорликларда қўлланган. Бузоқ сўзининг энг қадимги шакли бузағы кўринишида турк тилининг айрим шеваларида ҳозиргача сақланиб қолган [1, б. 268].

pdf Жараён англатувчи терминларда вариация ҳодисаси Популярные

Владелец Число скачиваний: 343

Хуршида Нарходжаева

г. Карши, Узбекистан

Маълумки, ўзбек тили лексикаси таркибида кўплаб русча-байналмилал терминлар қўлланмоқда. Улар ичида рус тили ясама ҳисобланган жараён англатувчи бир қатор терминлар мавжуд бўлиб, ўзбек тилида ўзлаштирилгандан кейин ясамалик хусусиятини йўқотади, яъни туб терминга айланади. -ция ва -ка аффикслари билан ясалган ҳосилалар шундай терминлар жумласидандир. Бундай терминларнинг бир гуруҳи, айнан ўзлаштирилган бўлса, бошқа қисми ўзлашма асосга ўзбекча аффикслар қўшилган ҳолда ишлатилмоқда. Айни шундай ҳолат ўзига хос вариативликни келтириб чиқарган: ферментация - ферментацияланиш, фильтрация - фильтрлаш, формовка – формовкалаш, фрезировка - фрезалаш, концентрация - концентрацияланиш, дезинфекция - дезинфекциялаш ва бошқ.

pdf КЕСИМЛИК ШАКЛИ ВАРИАНТЛАРИНИНГ БАДИИЙ НУТҚДА ҚЎЛЛАНИЛИШИ Популярные

Владелец Число скачиваний: 332

Базарова Д.Б., старший преподователь

Ўзбекистон республикаси

Қарши давлат университети

Сўзлар тилда бир давр, бир пайтнинг ўзида ҳам баъзи имловий истиснолар, услубий ва нутқ типи талаблари туфайли турли шаклда бўлади. Масалан, шу-шул, бу-бул, у-ул, сен-сан, мен-ман ва бошқалар. Агарда адабий норма талаблари мутлақ турғун бўлганида келтирилган сўзлар қатъий бир шаклдагина қўлланиши лозим бўлур эди. Адабий нормадаги нисбий турғунликни намойиш қилувчи бундай далилларни янада кўплаб келтириш мумкин [1, 23].

pdf МИРЗО ДЕВОНИ МАТНИНИ БАРҚАРОРЛАШТИРИШ ҲАҚИДА Популярные

Владелец Число скачиваний: 327

Янгибоев Шавкат

г. Карши, Узбекистан

Тошкент давлат Шарқшунослик институти Қўлёзмалар марказида Муҳаммад Расул Мирзо девонининг бир нечта нусхалари сақланади. Ҳозирга қадар 10 дан зиёд қўлёзма ва тошбосма нусхалар аниқланди. Мазкур нусхалар орасида турли-туман тафовутлар бор. Бундай тафовутлар нусхаларнинг ҳажми ва адабий жанрларнинг сони билан боғлиқ. Биз сўз юритмоқчи бўлган нусха 911/I инвентарь рақами билан сақланади.

pdf ОСНОВНЫЕ МЕТОДЫ РАБОТЫ С АУДИО ТЕКСТАМИ Популярные

Владелец Число скачиваний: 350

Мажиева Г.М. и.о.доц.

Кыргызстан, Бишкек

Целью обучения аудированию является формирование способности понимать многоязычную речь, которая в обычных условиях представлены в виде аудио текста. Являясь центральным звеном методики обучения аудированию, аудио тексты представляют собой рационально отборные, аутентичные и законченные фрагменты звучащей речи. Аудио текс обладает смысловой завершённостью, смысловой структурной целостностью, композиционно оформлены.

pdf ПЕРЕВОД НОВЫХ ПРОФЕССИЙ С АНГЛИЙСКОГО НА РУССКИЙ И КЫРГЫЗСКИЙ ЯЗЫКИ Популярные

Владелец Число скачиваний: 348

Тенисбек кызы Гулзада

Кыргызстан, Бишкек

«При ускоренном развитии какой-нибудь области науки или техники начинается активное отражение ее достижений средствами массовой информации, переход отдельных терминов из специального употребления в общее. При этом термины теряют научную точность, расширяют сферу своего употребления. Происходит их детерминологизация. В специальном употреблении, занимая соответствующее место в системе, термины остаются сами собой. В общее употребление переходят их «двойники», омонимы, уже не обладающие необходимой системностью и научной точностью. Они становятся модными словами, обретают стилистические возможности, эмоциональность, апеллятивную деривацию. Такими модными словами-терминами в 1940–1950-е годы были атом и его производные, в 1960-е спутник, в 1970-е луноход. Появилось их переносное употребление: атомчики 'маленькие дети', атомщики'политики, грозящие атомной войной', луноходом стали называть человека, с трудом стоящего на ногах».

pdf СЛОВАРЬ ЯЗЫКА МНОГОПОЛЬЗОВАТЕЛЬСКИХ ОНЛАЙН-ИГР И ТРАНСФОРМАЦИЯ СОВРЕМЕННОЙ ТЕРМИНОЛОГИИ Популярные

Владелец Число скачиваний: 338

Козлова Ольга

Тверь, Россия

При появлении первых компьютерных игр и популяризации их в мире, это явление не породило своего особого языка. Игровые автоматы, популярные в 1970-х («Золотой век аркад»), были не более чем развлечением, да и не всем доступным. Появившиеся первые игровые приставки в 1972 году тоже были не общедоступным развлечением. Лишь в 1982 году, когда продажи приставок и компьютерных систем достигли своего пика для того времени, начали появляться первые печатные издания об играх, телевизионные программы, мультфильмы, где героями являются герои видеоигр. После кризиса игровой индустрии в 1984 году многие компании, производившие игровое оборудование и игры начали закрываться. «Вырваться» из кризиса смогли Nintendo, которые после неудачного старта своей консоли решили перезапустить выпуск в Японии, разработав несколько эксклюзивных для своей консоли. Они выпустили культовую и до сих пор популярную игру Super Mario Bros, которая вошла в книгу рекордов Гиннеса как самая продаваемая игра в истории. Главный герой игры Марио стал символом компании Nintendo и одним из самых известных вымышленных персонажей в мире, а сама игра в 2005 году признана сайтом IGN «лучшей игрой всех времён» [1]. Но, не смотря на такой подъем для одной компании, кризис давал знать о себе многие годы.

pdf СЮЖЭТ ЧАРАДЗЕЙНАЙ КАЗКІ: СТРУКТУРНА-СЕМАНТЫЧНЫ АНАЛІЗ Популярные

Владелец Число скачиваний: 362

Вараб'ёва Вольга

Минск, Беларусь

Сюжэт чарадзейнай казкі неаднаразова станавіўся аб’ектам даследавання навукоўцаў розных галін ведаў, найперш фалькларыстаў, што і прывяло да з’яўлення шматлікіх паказальнікаў нацыянальнага і міжнароднага ўзроўняў [1]. Сюжэт вызначаецца як “апавядальнае ядро мастацкага твора” [2], як сістэма ўзаемазвязаных падзей.

pdf Туркий ва ҳинд-европа тилларида кесимнинг ифодаланиши Популярные

Владелец Число скачиваний: 344

Юлдошева Н.Э. - филология фанлари номзоди

Ўзбекистон Республикаси,

Қарши давлат университети

Миллий мустақиллигимиз, бир томондан, миллийлик яққол намоён бўладиган, “миллатнинг ойнаси” сифатида эътироф этилган она тилимизни унинг ўз ички қонуниятларидан келиб чиққан ҳолда тадқиқ қилиш учун кенг имкониятлар эшигини очди. Иккинчи томондан эса, она тили таълими жараёнида грамматик қурилишнинг ўзига хослиги асосида ёш авлодда миллий тафаккурни ўстириш учун кучли замин ҳозирланди [4, Б. 204]. Профессор Н.Маҳмудов айтганидек, истиқлолга қадар “ўзбек тили ҳодисаларини рус қолипларига солиб тушунтириш“[5, Б. 5] мажбурий эди. Бу нафақат ўзбек тилига, балки барча туркий тилларга муносабатда ҳам кўзга ташланар эди [6, Б. 244].

pdf ЎЗБЕК ТИЛИДА ФОРС-ТОЖИКЧА СЎЗЛАРНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ Популярные

Владелец Число скачиваний: 361

Қиёмов Ф. Р., катта ўқитувчи

Ўзбекистон Республикаси, Қарши давлат университети

Халқ тарихида рўй берган ўзгаришлар, энг аввало, унинг тилида, шу тилнинг лексик таркибида ўз аксини топади, сўнгра мазкур тилнинг бошқа соҳалари бўлган - фонетикаси ва грамматикасида акс этади. Сўзларнинг пайдо бўлиши, шаклланиши ва тараққиёти халқ тарихи, шу халқнинг сўзлашув тили, адабий тил анъаналари ва адабий тил тарихи билан боғлиқ бўлиб, шу сўзлар унинг луғат бойлигини ташкил этади. Ҳар бир халқнинг, миллатнинг луғат бойлиги ўз тараққиётининг ички қонуниятларига мувофиқ равишда шевалардан сўз олиш натижасида ёки бошқа ҳалқлар билан ижтимоий, иқтисодий, сиёсий муносабатлари натижасида бойиб, ривожланиб боради. Бир тилдан иккинчи тилга сўз ўтиши натижасида тилнинг сўз бойлиги ортади ва луғат таркиби доираси кенгаяди [1, 48]. Жумладан, ўзбек тилининг луғат состави ҳам форс-тожик, араб, рус, инглиз ва бошқа тиллардан сўз ўзлашиши натижасида бойиган.